Dieta podstawowa
Dieta obejmuje pokarmy spożywane przez ludzi zdrowych. Za podstawę diety ogólnej wzięto normy dla kobiet o małej aktywności fizycznej, znowelizowane przez ekspertów Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH – Państwowego Instytutu Badawczego.
Zastosowanie:
- dla osób przebywających w szpitalach, niewymagających specjalnych modyfikacji dietetycznych,
- żywienie podstawowe powinno spełniać wszystkie warunki prawidłowego żywienia ludzi zdrowych,
- stanowi podstawę do planowania diet leczniczych,
Stosowane techniki kulinarne:
- gotowanie tradycyjne lub na parze,
- duszenie bez wcześniejszego obsmażania,
- pieczenie bez dodatku tłuszczu, np. w folii aluminiowej, w rękawach do pieczenia, pergaminie, naczyniach żaroodpornych oraz w piecach konwekcyjnych,
- grillowanie – bez dodatku tłuszczu tj. na patelni grillowej lub grillu elektrycznym,
- potrawy smażone należy ograniczyć do 3 razy w jadłospisie dekadowym – dozwolone jest lekkie podsmażenie na niewielkiej ilości oleju roślinnego bez panierki.
Dieta podstawowa powinna towarzyszyć nam przez całe życie, bo dzięki niej będziemy czuli się lepiej i unikniemy wielu groźnych chorób. Modyfikacje tej diety dotyczą pewnych schorzeń, kiedy niektóre grupy produktów żywnościowych powinny być ograniczane.
Grupy środków spożywczych | Produkty rekomendowane | Produkty przeciwwskazane |
Produkty zbożowe | · wszystkie mąki pełnoziarniste, · mąka ziemniaczana, kukurydziana, ryżowa (w ograniczonych ilościach), · pieczywo pełnoziarniste, bez dodatku substancji słodzących, np.: żytnie razowe, graham, chleb z dodatkiem otrąb i ziaren, · białe pieczywo pszenne, żytnie i mieszane, · kasze: gryczana, jęczmienna, pęczak, orkiszowa, bulgur, jaglana, manna, kukurydziana, · płatki naturalne, np.: owsiane, gryczane, jęczmienne, ryżowe, żytnie, muesli bez dodatku cukru, · makarony, np.: razowy, gryczany, orkiszowy, żytni, pszenny z mąki durum (gotowane al’dente) · ryż brązowy, ryż czerwony, ryż biały, · potrawy mączne, np.: naleśniki, pierogi, kopytka, kluski, · otręby, np.: owsiane, pszenne, żytnie, orkiszowe. | · pieczywo z dodatkiem cukru, słodu, syropów, miodu, karmelu, · produkty z mąki z wysokiego przemiału smażone w dużej ilości tłuszczu, np.: pączki, faworki, racuchy, · płatki kukurydziane i inne słodzone płatki śniadaniowe, np.: cynamonowe, czekoladowe, miodowe. |
Warzywa i przetwory warzywne | · wszystkie warzywa świeże i mrożone, gotowane, duszone z niewielkim dodatkiem tłuszczu, warzywa pieczone. | · warzywa przyrządzane z dużą ilością tłuszczu. |
Ziemniaki, Bataty | · ziemniaki, bataty: gotowane, pieczone. | · ziemniaki smażone (frytki, talarki). |
Owoce i przetwory owocowe | · wszystkie owoce: świeże, mrożone, gotowane, pieczone, · musy owocowe, · dżemy owocowe niskosłodzone, · owoce suszone (w ograniczonych ilościach), | · owoce w syropach cukrowych, · owoce kandyzowane, · przetwory owocowe wysokosłodzone. |
Nasiona roślin strączkowych | · wszystkie nasiona roślin strączkowych, · produkty z nasion roślin strączkowych z małą zawartością soli, | · produkty z nasion roślin strączkowych z dużą ilością soli, |
Nasiona, pestki, orzechy | · wszystkie nasiona, pestki i orzechy niesolone np. orzechy włoskie, laskowe, arachidowe, pistacje, nerkowca, migdały, pestki słonecznika, dyni, sezam, siemię lniane, · „masło orzechowe” bez dodatku soli i cukru (w ograniczonych ilościach). | · orzechy solone, orzechy w skorupce z ciasta, w karmelu, w czekoladzie, w lukrze, · „masło orzechowe” solone. |
Mięso i przetwory mięsne | · z małą zawartością tłuszczu, np.: drób bez skóry (kura, kurczak, indyk), chuda wołowina, cielęcina, jagnięcina, królik, chude partie wieprzowiny, np.: polędwica, schab, szynka, · chude gatunki wędlin niemielonych: drobiowych, wieprzowych, wołowych, · pieczone pasztety z chudego mięsa, · chude gatunki kiełbas, · galaretki drobiowe. | · z dużą zawartością tłuszczu, np.: tłusty drób (kaczka, gęś), tłusta wołowina i wieprzowina, baranina, · mięsa peklowane oraz z dużą zawartością soli, · mięsa smażone na dużej ilości tłuszczu, · tłuste wędliny, np.: baleron, boczek, · tłuste i niskogatunkowe kiełbasy, parówki, mielonki, mortadele, · tłuste pasztety, · wędliny podrobowe (pasztetowa, wątrobianka, salceson), |
Ryby i przetwory rybne | · wszystkie ryby morskie i słodkowodne, · konserwy rybne (w ograniczonych ilościach), · ryby wędzone (w ograniczonych ilościach), | · ryby surowe, · ryby smażone na dużej ilości tłuszczu. |
Jaja i potrawy z jaj | · gotowane, · jaja sadzone i jajecznica na parze lub smażone na małej ilości tłuszczu, · omlety, kotlety jajeczne smażone na małej ilości tłuszczu. | · jaja przyrządzane z dużą ilością tłuszczu, · jaja smażone na słoninie, skwarkach, tłustej wędlinie. |
Mleko i produkty mleczne | · mleko i sery twarogowe chude lub półtłuste, · napoje mleczne fermentowane bez dodatku cukru (kefir, jogurt), · sery podpuszczkowe | · mleko i sery twarogowe tłuste, · mleko skondensowane, · jogurty i desery mleczne z dodatkiem cukru, · tłuste sery podpuszczkowe, · tłusta śmietana. |
Tłuszcze | · masło, · miękka margaryna, · oleje roślinne, np.: rzepakowy, oliwa z oliwek, · majonez (w ograniczonych ilościach). | · tłuszcze zwierzęce, np.: smalec wieprzowy, łój wołowy, słonina, · twarde margaryny, · masło klarowane, · tłuszcz kokosowy i palmowy, |
Desery (w ograniczonych ilościach) | · budyń, · galaretka, · kisiel, · ciasta drożdżowe, · biszkoptowe, · czekolada z dużą zawartością (>70%) kakao. | · słodycze zawierające duże ilości cukru i/lub tłuszczu, · torty i ciasta z masami cukierniczymi, kremami cukierniczymi, bitą śmietaną, · ciasta kruche z dużą ilością tłuszczu, · ciasto francuskie, · wyroby czekoladopodobne. |
Napoje | · woda niegazowana, woda mineralna gazowana o niskiej zawartości dwutlenku węgla, · herbata, np.: czarna, zielona, czerwona, biała, owocowa, · napary ziołowe – słabe napary, · kawa naturalna, kawa zbożowa, · kakao naturalne, · soki warzywne , · soki owocowe, · kompoty . | · napoje wysokosłodzone, · nektary owocowe, · wody smakowe z dodatkiem cukru, · napoje energetyzujące, · napoje alkoholowe. |
Przyprawy | · wszystkie naturalne przyprawy ziołowe i korzenne, · gotowe przyprawy warzywne, · sól, · musztarda, keczup, chrzan · sos sojowy. | · kostki rosołowe i esencje bulionowe, · gotowe bazy do zup i sosów, · gotowe sosy sałatkowe i dressingi. |
Poniżej diety stosowane w Klinicznym Centrum Ginekologii, Położnictwa i Neonatologii w Opolu:
Dieta podstawowa
Ogólne zalecenia dietetyczne dla kobiety w ciąży
Odżywiane kobiety karmiącej
Dieta łatwostrawna
Dieta łatwostrawna niskobiałkowa
Dieta łatwostrawna z ograniczeniem soli
Dieta łatwostrawna z ograniczeniem tłuszczu
Dieta łatwostrawna z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku żołądkowego
Dieta płynna łatwostrawna o konsystencji płynnej
Dieta płynna wzmocniona
Dieta cukrzycowa z ograniczeniem łatwo przyswajalnych węglowodanów
Dieta eliminacyjna